İki yanından devasa palmiyelerin fışkırdığı, önünde yemyeşil bir yolun serildiği asırlık bir kapıdan giriyoruz Anadolu’nun anıt kenti Tarsus’a…
Bu kapı, kentte türlü efsaneleri dilden dile yayılan, tarihin en güzel, hırslı zeki kadın hükümdarı olarak bilinen Kleopatra’dan adını alıyor. Tarsus, Antik Mısır’ın son Helenistik kraliçesi Kleopatra’nın tarihin akışını değiştirecek aşkını yaşadığı yer…
Antik yazarlardan Plutarchos, tarihin en ünlü karakterleri arasında yer alan Marcus Antonius ile Kleopatra’nın Tarsus’taki Kydnos Nehri’nde buluştuklarını anlatır. Efsaneye göre, Antonius’tan çok sayıda davet mektubu aldığı halde bunların hiçbirini dikkate almayan Kleopatra, bir saltanat kayığı ile Kydnos Irmağı’nın içlerine doğru yelken açıp, ilerleyerek Antonius’la dalga geçer. Antonius, tek başına makam masasındaki yemekte Kleopatra’yı beklerken, o altın yaldızla kaplı, erguvan renkli yelkenleriyle nehre açılıp, yöre halkının kendisine eşlik ettiği yol boyunca ilerler. Efsaneye göre, Antonius, bu gemiye gelir, akşam yemeği burada yenir ve tarihe damga vuran aşk hikayesi de Tarsus’ta başlar…
Tarihte dilden dile yayılan güçlü aşk efsanesinin başladığı yerdir Tarsus. O efsaneler ilçede bugün dilden dile yayılıyor, kadınlar elleriyle ördükleri şile yazmalar üzerine Kleopatra’nın güzeller güzeli yüzünü işliyor. Bugün bizi Tarsus’ta ağırlayan da bir bakıma, tarihin bu en güçlü kadını.
Tarsus’ta, bu yıl ilki yapılan Festivaldeyiz. İlçe’nin batısında bulunan Kleopatra Kapısı’ndan içeriye, yüzlerce kişi ile birlikte giriyoruz. Türkiye’nin çeşitli yerlerinden gelen misafirlerin oluşturduğu korteje, Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin dünyanın 37 ülkesinden davet ettiği yüzlerce yabancı turistler eşlik ediyor. Kortejin en başında da Kleopatra’yı giydiği kıyafetler ve yaptığı makyajla temsil eden kadınlar var.
Sadece Kleopatra mı?
Efsanelerin ana vatanı, tarihin en mitolojik kadın kahramanlarından Şahmeran’ın da öldürüldüğü yer. Rivayet odur ki Tarsus Hükümdarı bir gün çok hastalanır ve Şahmeranın etini yemenin ona iyi geleceği söylenir. Vezir, Şahmeranın peşine düşer ve onu bir hamamda öldürür. Şahmeranın etini yiyen Hükümdar iyileşir, aynı eti yiyen Vezir ise ölür… Tarsus’ta kalıntıları bulunan 15. Yüzyıldan kalma Eski Hamam işte Şahmeran’ın öldürüldüğü hamamdır…
Bu efsanevi yer, dinlerin de beşiği…
Tüm tek tanrılı dinler tarafından Peygamber olarak kabul edilen Hazreti Danyal’ın yaşadığı yer Tarsus. Peygamberin yaşadığı yer hala “Daylam Peygamber’in Makamı” olarak, Makam Semti olarak duruyor. İlçede onu tasvir eden resimler ve mezarının kalıntıları saklanıyor. Hıristiyanlık dininin en önemli karakterlerinden Paulus, Tarsus doğumlu. İncil’de de adı geçen Paulus adına yapılan St. Paulus Kilisesi de bu yolculuk da sizi karşılıyor. Yolun sonunda ise Eski Camiii var. Dinlerin buluştuğu nokta olan Tarsus, beraber yaşamanın da simgesi aynı zamanda. Bu yüz yıllara meydan okuyan kardeşlik duygusu, Festivalin de ana teması. Festival’de kortej yürüyüşünün ardından güzel bir konserde buluşuyoruz.
Festivalin açılış konuşmasını yapan Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer, Tarsus’un bu asırlık vasiyetine şu sözlerle sahip çıkıyor:
“Sizlere güzel şeyler söyleyenlerle, sizlere kardeşçe yaklaşanlarla, etnik ayrım yapmayanlarla, din, dil, ırk ayrımı, siyasi ayrımcılık yapmayanlarla beraber yürüyün. Ne çekiyorsa bu memleket ayrımcılıktan çekiyor. Ülkemizde kavga istemiyoruz. İnsanların ayrışmasını bölünmesini istemiyoruz. Böyle bir siyaset dilini de reddediyoruz. Burada dostça bir aradayız, bunu hep koruyacağız. Birliğimizi, kardeşliğimizi koruyacağız. Biz insanları buluşturacağız, kaynaştıracağız…”
Tarsus’un adı Anadolu’nun Anıt Kenti olarak geçiyor… Dinlerin, efsanelerin, mitolojinin kenti… Tarihin en güçlü İmparatoru Büyük İskender’den, en güzel kadını Kleopatra’ya, efsanevi karakteri Şahmeran’dan, tüm tek tanrılı dinler tarafından peygamber olarak kabul edilen Hazreti Danyal’a, Aziz Paulus’a kadar; yüzlerce yıllık tarihe ev sahipliği yapmış büyüleyici bir yer burası. Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer de tüm bu tarihi anlatırken, medeniyetlerin beşiğinden tüm ülkeye “kardeşlik” çağrısı yapıyor. Seçer, “İnsanlarımızı kaynaştırmak, onları bir araya getirmek, ortak dilde ortak vakit geçirmek, hoş vakit geçirmek” istiyoruz diyor. Mezopotamya’nın Anadolu’ya açılan kapısına herkesi davet ederken, kültür transferine de dikkat çekiyor. Kendisi de Tarsuslu olan Vahap Seçer’in çağrılarında vücut bulan kardeşlik ve ortaklık dileği, tam da bu toprakların yüz yıllara yayılan tarihinden besleniyor.
Hemen belirteyim, yakın tarih de Tarsus’un dikkat çekici özelliklerinden. Bunu Vahap Seçer’in bizi uğurlarken hediye ettiği kitaplardan anlıyorum. Vahap Seçer’in ekibi kent belleğini diri tutmak için yaptığı çalışmaları anlatırken, sadece asırlık tarihi değil Cumhuriyet döneminin de Tarsus’a bıraktığı mirası fark ediyorum. Vahap Seçer, sinemalardan karikatüre, savaşlardan spora, hatta çeşmelere kadar önemli bir bellek çalışması kazandırmış buraya. Seçer’in bize hediye ettiği kitaplardan okuduğum Cumhuriyet döneminin baloları, piyesleri, tiyatro festivalleri, sfenks karikatürleri de Tarsus tarihinin ilgi çeken bölümleri.
Sadece tarih mi? Bu festival boyu Tarsus’un orta alanına kurulu Gastronomi Merkezi de lezzetli bir tat bırakıyor damağımızda. Belediye Başkanı Vahap Seçer’in spesyali Tarsus Kebabı. Ama ürünler bununla sınırlı değil. Tarsus’un etli fındık lahmacunu, kerepiçi, kabak ve incir tatlıları başta olmak üzere kendisine has sayısız lezzeti var. Vahap Seçer’in özenle üzerinde durduğu ürün ise üzüm ve zeytin. Anlattıklarına göre, Tarsus Beyazı ve Sarı Ulak, Akdeniz’in geleneksel lezzetlerinden üzüm ve zeytinin, Tarsus florasında ün kazanmış türleri. Tarsus Beyazı çabuk tanelendiği için sofralık olarak tüketilen ve sadece Tarsus’ta yetişen üzüm çeşidi. Sarı Ulak ise oldukça dayanıklı bir zeytin türü.
Tarsus bu denli önemli, ama diğer taraftan da kadersiz…
Tarsus’un “kadersizliğinden” dem vuran da Tarsus Belediye Başkanı Haluk Bozdoğan. Bu hikayenin mutsuz bitmesini istemezdim ama Bozdoğan, bize, Syennesisler’den Persler’e, Roma İmparatorluğundan Selçuklular’a, Bizanslardan Araplara, Haçlılara, Ermenilere, Memluklara ve son olarak Osmanlı İmparatorluğu’na ev sahipliği yapmış bu tarihi yerleşim alanının, son çeyrek asrını akıl dışı bir karanlığa teslim edildiğini söylüyor. Haluk Bozdoğan’ın anlattıklarına göre burası, son 25 yıl tarihi efsanelerin dilden dile dolaşmadığı, insanların akşam saatlerinde evlerinden çıkamadığı, tiyatroların kapandığı, plajlarının kapandığı, fabrikalarının kapandığı sessiz bir yer haline getirilmiş. Haluk Bozdoğan, bu kısa sessizlik ve karanlık dönemini aşmaya niyetli. 2019 seçimlerinde belediye başkanlığı görevine gelen Bozdoğan’ın ilk işleri arasında halk plajını açmak, buraya bir tiyatro kazandırmak var.
Tam üç gün süren Festival’den her yere yayılan kardeşlik çağrıları kalıyor kulağımızda. Tarsus’taki üç gün Festival, sanki binbir gece masallarının içinde gezinmiş, mitolojik bir hikayenin parçası olmuş, efsaneleri görmüş hissi bırakıyor insanda. İki yanından devasa palmiyelerin fışkırdığı, önünde yemyeşil bir yolun serildiği asırlık Kleopatra Kapısı’ndan geri çıkarken, hafızamız büyülü hatırlarla dolu.
Anadolu’nun Anıt Kenti’nde efsunlu bir yolculuğa çıkmak isteyenlere öneririm…
