Mehria Afzali, Taliban şiddetinden kaçan Afganistan’ın ilk kadın televizyonu Zan TV’de siyasi programlarından sorumlu gazeteci. Mehria artık ailesi ile birlikte Türkiye’de yaşıyor. Hayatta kalmak, ailesi ve kendisi için yeni bir gelecek kurabilmek için bir gece içinde mülteci olmaya karar verdi.. Taliban’a rağmen gazetecilik yaptı. Afganistan’ın en bilinen kadın televizyoncularından biriydi. Her sohbette, mesleğine aşık olduğunu söylüyor ve Türkiye’de de mesleğini yapabilmek için çabalıyor. Medyaport olarak Mehria’ya kulak verdik; genç bir kadın gazetecinin mülteciliğe uzanan hikayesini anlatmasını istedik. Mehria, bugün İran’dan Afganistan’a dönüşlerinin ardından yaşadıklarını yazmaya devam ediyor. Mehriya’nın önümüzdeki haftalarda da hikayesini dinlemeyi sürdüreceğiz:
Kuzenim Mehtap, hiç tanımadığı Abdul ile evlendirildi. Mehtap’ın bir sevdiği varmış ve Afganistan’dan kaçmak zorunda kalmış. Abdul ile evlendirildiği günün gecesi “bakire” olmadığı için dayak yemiş. Ertesi sabah bir atın üzerine ters oturtulmuş, uzun saçları sıfıra vurulmuş ve üzerine kırmızı bir elbise giydirilmiş halde eve getirildi. Mehtap zorla eve sokuldu. Abdul ve ailesi Mehtap’a karşılık beni istedi büyükbabamdan.
Ailemin en büyük isteği gerçekleşti. Elbette benim de. Liseyi bitirdim. Liseyi bitirdiğim yıl ailemi biraz daha anlamaya başladım. Bana ve kardeşlerime uyguladıkları tüm baskı eğitim almamız, mesleğimizin olması içindi.
İran’dan Afganistan’a döneli yıllar olmuştu, ama ekonomik durumumuz neredeyse tüm sülale ile yaşadığımız evden ayrılmamıza olanak tanımıyordu. Evin tüm kadınları gibi ben de sürekli ev temizliği, yemek ve el işleri ile uğraşıyordum. Evde 35 kişi yaşıyorduk ve sık sık misafir de gelirdi. Misafirlerle birlikte evdeki insan sayısı çoğu zaman 40’ı geçerdi.
Liseyi bitirdiğim yaz, evli kuzenlerimden birinin eşinin kardeşi Abdül Kabil’e geldi. Yıllar önce Almanya’ya gitmişti. Kabil’e geldiğinde de bizim evde kaldı birkaç gün, daha sonra farklı şehirde yaşayan anne ve babası da çocuklarını görmek üzere bize geldiler. Evde yaklaşık 40 kişiydik ve tüm zamanım mutfakta geçiyordu.
Evdeki bekar kızlar mutfakta çalışır, yemek, temizlik yapar ama erkeklerin oturup yemek yiyeceği odaya girmez. Yani yemek hazırlıklarını evin büyük evli kadınları yapar. Erkekler ve kadınlar ayrı yerde yemek yer.
Abdul ve ailesi evde kalırken öğrendik ki asıl niyeti evlenmekmiş. Bizim evde kalmasının nedeni de bizi iyi bir aile olarak görmeleri ve bizim sülaleden bir kız ile evlenmek istemesiymiş. Halam Abdül’ün annesi ile sürekli konuşuyor ve sohbet ediyordu. Kızlarından büyük olan Müjgan’ın Abdül’e çok uygun olduğunu söylüyordu. Müjgan’a “Abdül ile evlenmek ister misin?” diye sorulmadı. Bir hafta içinde evlilik hazırlıklarına başlandı. 20 gün içinde de nişan, evlilik hepsi bitti ve evlendi.
Düğünden bir gün sonraydı. Kardeşlerim ve ben odamızdaydık. Öğle saatleriydi. Kalabalık, öfkeli, bağıran insanların sesleri uzaktan duyuluyordu. Bir süre sonra bizim evin bahçesine girdiler. Abdul ve ailesi. Ama asla hafızamdan silinmeyecek olan bir görüntü: Halamın kızı Müjgan bir atın üzerine ters oturtulmuş. Uzun saçları sıfıra vurulmuş ve üzerine kırmızı bir elbise giydirilmiş. Kuzenimin kafası önde, atın üzerinde titriyor. Atı evin kapısının önüne kadar getirdiler. Evin büyükleri kapıya indi. Ne olduğunu anlamadık ben ve kardeşlerim. Annem odaya geldi ve “sakın dışarı çıkmayın” diye uyardı.
Pencereden olup bitene bakıyorduk. Herkes çok öfkeliydi. Kuzenim ise halen atın üzerinde, upuzun saçları kesilmiş, titrediğini bulunduğum yerden bakarken hissediyordum. Halam, halamın eşi, evin erkekleri herkes atın üzerindeki kuzenime bağırıyordu.
Müjgan’ı atın üzerinden çekerek indirdi halamlar. Evin kadınları Müjgan’ı eve soktu. Erkeklerle, Abdül’ün ailesi arasındaki bağırmalar devam etti. Müjgan’ın yanına koştum. Evin kadınları Müjgan’a bağırıyorlardı. Müjgan çok ağır bir şiddete maruz kalmıştı. Yüzünden çok darbe almıştı. Anladım ki tüm bu olan bitenin nedeni gerdek gecesi Müjgan’ın bakirelik zarından kan gelmemiş olması. Müjgan’a karşı tüm bu şiddet “bakire” olmadığı için gösterilmiş. Afganistan geleneklerine göre evlilik sonrası kızın bakire çıkmaması iki aile arasında kan davasına neden olmasıdır. Bunun karşılığı da şudur: o aileden başka bir kız damat ile evlenecektir. Abdul’ün ailesi de bizim evden bekar bir kız istiyordu Müjgan’a karşılık. Şartları ise kızı Abdül seçecek ve kızın da hayır deme imkanı yok. Çünkü artık bu bir kan davası.
Sonradan annem söyledi. Müjgan’ın sevdiği bir genç varmış. Onunla beraber olmuş. Fakat sevdiği genç adam Kabil’den göç etmek zorunda kalmış. O günler Müjgan’a elimden gelen desteği göstermeye çalıştım. Müjgan evin erkeklerinden de şiddet gördü. Bunu engellememiz mümkün olmadı.
Aradan bir hafta geçti, Abdül ve ailesi bizim eve geldiler. Büyükannem ve büyükbabamın da, Abdül’ün ailesinin de seslerinin yükseldiği anlar oldu. Onlar gittikten sonra büyükbabam ve babamın tartışmalarını duydum. Büyükbabam zaten babamın beni okutmasına çok karşıydı. Ben, eğer eğitim alabildiysem babamın kendi ailesine karşı gelebilmesindendi.
Dedem, babama “Senin kızın okuduğu yeter. Evden narin, güzel bir kız istiyorlar. Senin kızı beğenmişler. Senin kızı vereceğiz” diye bağırıyordu. Bunları duyduğumda hani deyim yerindeyse başımdan aşağı kaynar sular döküldü. Ben okumak istiyordum. Asla ve asla evlenmek istemiyordum ve Abdül ile evlenmektense kendimi öldürmeyi yeğlerdim.
Annem, dedem ve babamın konuşmalarımı duyduğumu gördü. Koşarak yanıma geldi. Anneme sarıldım ve tek anımsadığım “anne asla, asla, asla evlenmem. Ölürüm, ama yine de evlenmem” sözlerimdi.
DEVAM EDECEK…
