Mehria Afzali, Taliban şiddetinden kaçan Afganistan’ın ilk kadın televizyonu Zan TV’de siyasi programlarından sorumlu gazeteci. Mehria artık ailesi ile birlikte Türkiye’de yaşıyor. Hayatta kalmak, ailesi ve kendisi için yeni bir gelecek kurabilmek için bir gece içinde mülteci olmaya karar verdi.. Taliban’a rağmen gazetecilik yaptı. Afganistan’ın en bilinen kadın televizyoncularından biriydi. Her sohbette, mesleğine aşık olduğunu söylüyor ve Türkiye’de de mesleğini yapabilmek için çabalıyor. Medyaport olarak Mehria’ya kulak verdik. Genç bir kadın gazetecinin mülteciliğe uzanan hikayesini anlatmasını istedik. Mehria, bugün İran’dan Afganistan’a geri dönüşlerini yazdı. Mehriya’nın önümüzdeki haftalarda da hikayesini dinlemeyi sürdüreceğiz:
“Çocukluğumuzda ayrıldığımız Afganistan’a yeniden dönme zamanı. Afganistan’a Cumhuriyet gelmişti. Cumhuriyet demek, demokrasi demekti, özgürlük demekti. Eğitim alabileceğimiz, sokaklarda özgürce yürüyebilmek demekti. İran’dan Afganistan’a dönüşümüz yedi gün sürdü. Sonunda doğduğum topraklara ailemle birlikte adım attık.
Yeni bir ev tutabilme imkanımız yoktu. Yeniden bir hayat kuracaktık ama bu, o kadar da kolay değildi. Anne ve babamın yeniden işe girmeleri gerekiyordu. Bu nedenle büyük annemlerin evine yerleştik. Büyükannem ve büyükbabamın yaşadığı evi çocukluğumdan beri severdim. Kocaman bir evdi. Bir sürü odası vardı. Ama artık ev harabeye dönmüştü. Camların çoğunluğu kırıktı, dedem pencereleri naylonla kaplamıştı. Büyükanne ve büyükbabam oldukça yaşlanmışlardı. Elbette yaşadıkları hiç de kolay değildi. Uzun yıllar çocuklarından, torunlardan ayrı kalmışlardı. Biz İran’a kaçtıktan hemen sonra amcamlar da Pakistan’a gitmişlerdi. Afganistan’a demokrasi geldikten sonra amcalarım da aileleriyle dönüş kararı almışlardı. Onlar da bizden birkaç gün önce dedemlerin evine yerleşmişler. Amcamlar, halamlar, büyükanne ve büyükbabamla birlikte evde toplam 35 kişi olduk.
Halen Afganistan’da elektrik ve doğalgaz yoktu. Yemekleri ateş yakıp evin önünde pişiriyorduk. Geceleri evi mum ile aydınlatıyorduk. Bir süre sonra ben ve kardeşlerim çok hastalandık. Uzun süre yattık. Hastalığımızın ne olduğunu bilmiyorduk. Henüz doktora gitme imkanımız da yoktu. Ben 13, kardeşlerim 10 ve 8 yaşındalardı. Düşünün ki hiç okula gitmemiştik ve ben birden beşinci sınıfa başladım. Dönem sonuydu ve okula uyum sağlamakta, öğrenmekte zorlandım. Afganistan’da eğitime başladık. Okulumuzda masa, sandalye, tahta yoktu. Dersleri çadırda yapıyorduk. Çok başarılı olamadım.
Bir gün sınıf arkadaşım bana ‘mezhebin ne?’, ‘Irkınız nedir?’ gibi sorular sordu, şivemin farklı olmasından dolayı. Bana, ‘Afganistan sadece Peştuların memleketi, sen Tacik’sen bu memleket sizin değil’ dedi. O gün anladım ki, fark sadece ülkede değil. Biz kendi ülkemizde de çok farklıyız ve ayrıyız. Çok üzülmüştüm. İnsanlar neden bu kadar farklı. Anladım ki benim kendi memleketimde de savaşmam gerekiyor. Çünkü memleketimde de çok önyargı var. Önyargılar çocuklukta başlıyor Afganistan’da.
Okulda çok da mutlu değildim. Sınıfta yaş olarak en küçüktüm, ama çok zayıf ve uzun boyluydum. Bu yüzden tahta silmek hep benim vazifemdi.
Okullar kapandıktan sonra babam bizlerin oturduğu odanın camlarını siyaha boyadı. Çocuklarının dışarısı ile bağlantı kurmasını istemiyordu. Dışarı çıkmamıza da izin yoktu. Başımıza bir şey gelmesinden çok korkuyordu. Erkeklerle konuşmamız ki kuzenlerimiz de dahil yasaktı. Bazen konuşurken babam yakalardı, çok fena dövüyordu. Her yanım mosmor oluyordu. Düşünüyordum, benim suçum ne, ne sıkıntı var bir erkekle konuşmakta. Çok zorlu günlerdi.
Bazı şeyler çok güzel oluyordu, mesela sabahları hep birlikte kahvaltı yapmak. Sadece yağlı ekmek & tatlı, çay… O lezzet ve tat hiçbir zaman tekrar olmayacak diye düşünüyorum. En üzüldüğüm şey ise dedemin ölümüydü. En sevdiğim birini kaybetmenin ilk deneyimi…
Eve bir siyah beyaz telefon aldı babam, pille çalışıyormuş. Biz çok mutluyduk, kaç yıl sonra bizim de bir televizyonumuz olmuştu. Bir film açıyorduk, bütün aile, amcalar, kuzenler, hepsi film izlemek için bizim evimize geliyordu. Babamdan izinsiz televizyon açmamız yasaktı, ama biz izinsiz televizyon açıyorduk, müzik dinliyorduk. Ama o zamanlar bu çok bir büyük suç ve yaramazlıktı.
Babam özel günlerde de dahil, hiçbir zaman topuklu giymeme izin vermiyordu. Kalabalık içine girmemiz de yasaktı. Annem de babam da vücut ölçülerime göre kıyafet giymeme izin vermiyordu. Hep bedenimden iki beden büyük kıyafet giyiyordum. Hiçbir seçme hakkım yoktu, hiçbir şeyimi kendim seçemiyordum, hatta özel şeylerimi bile…
15 yaşında bir kızdım, ama hayatımda hiçbir şeyi seçme hakkım olmamıştı. Bir düğün, nişan hiçbir yere gitmeme izin verilmiyordu, sadece evde kal ve ders çalış…
Aradan üç yıl geçti. Hayatımda değişen tek şey okula alışmam ve başarılı olmamdı. Okumam gerektiğini biliyordum. Bir meslek sahibi olmalıydım. Eğitimin ne kadar önemli olduğunun bilincindeydim.
15 yaşındaydım. Yanımızda babam olmadan dışarı çıkmıyorduk. Biz neredeyse 7/24 ders çalışıyorduk. İzinsiz televizyon açmak, müzik dinlemek hepsi suçtu. Babamın üzerimizde bu kadar baskı kurmasına tahammül etmekte zorlanıyordum. Liseyi bitirene kadar da ailemin baskısı devam etti.”
DEVAM EDECEK…
