Haber: Ayça ONURALMIŞ / Grafik: Onur METİN
Ekonomik krizin faturası, emekçilere çıktı! Yüksek enflasyon karşısında sefalet zamlarına mahkum bırakılan emekçiler, Türkiye’nin dört bir yanında eylem yaptı. Son 6 ayda tam 44 işyerinde eylem gerçekleşti, bu eylemlerin büyük bir bölümü ise bu yılın Ocak ve Şubat aylarına denk geldi. Ülke genelinde halen 25 işyerinde eylemler sürüyor; 9 işyerinde eylemler işçilerin zaferiyle sonuçlandı. 5 işyerinde ise işçiler elde ettikleri sonucu alamazken; eylem yapılan 5 işyerinde müzakereler devam ediyor.
İşte Türkiye’nin eylem haritası:
AKKUYU NÜKLEER SANTRALİ: 14 Kasım 2021’de Mersin’in Gülnar ilçesinde yapımı süren Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ndeki yaklaşık on bin taşeron işçinin büyük bölümü, üç aydır maaşlarını alamamaları nedeniyle iş bıraktı. Santraldeki taşeron işçiler, 6 Ocak 2022 tarihinde de kamp koşullarının elverişsiz olması ve 4 kişilik odalarının 8 kişiye çıkartılması üzerine eyleme geçti.Nükleer Santral inşaatında, 3 işçi hayatını kaybetmişti. Taşeron firma bünyesinde çalışan 250 işçi iki aydır maaşlarının ödenmediğini belirterek, 28 Ocak’ta iş bıraktı.
ARAS KARGO: 27 Ocak’ta Denizli’de Aras Kargo’ya çalışan yaklaşık 60 kurye, yapılan yüzde 10 maaş zammını protesto ederek kontak kapattı. Emekçiler, şirketin arabalarıyla konvoy halinde bölge müdürlüğü binasına gitti.
SÜRAT KARGO: Sürat Kargo’nun İstanbul çalışanları, yüzde 10’luk zammı protesto etmek için 27 Ocak’ta kontak kapattı.
AKSA JENERATÖR: Kazancı Holding’e bağlı Aksa Jeneratör’de çalışan işçiler, kötü çalışma koşullarına, düşük ücretlere karşı Türk Metal Sendikası’nda örgütlendi. Aralık ayından itibaren bir ay içinde 20 kişinin sendika üyesi oldukları gerekçesiyle işten çıkarıldı. 25 Aralık’ta direnişe geçen işçiler, eylemlerini sürdürüyor.
TRENDYOL: İşveren yüzde 11 zam önerdi. Bunun üzerine esnaf kurye sistemindeki çalışanlar 24 Ocak’ta eyleme başladı. 3 gün süren eylem sonunda işveren yüzde 38 zammı kabul etti; eylem 26 Ocak’ta sona erdi.
FARPLAS: Kocaeli Gebze’de bulunan Fraplas Otomotiv Fabrikası’nda işçiler önce patronun düşük zam teklifine karşı iş durdular. Yapılan yetersiz zam teklifinin iyileştirilmesinden 4 maaş ikramiyeye ve bir dizi sosyal hak talebinde bulundular. Eylem sürerken, işveren 150 işçiyi işten çıkardı. İşçiler önce yürüyüş ve eylemlerle işten çıkarmaları protesto etti; 30 Ocak’ı 31 Ocak’a bağlayan gece ise işten çıkarılan arkadaşlarıyla birlikte fabrikayı işgal ettiler. İşverenin şikayeti üzerine fabrikaya gelen polis, işçilere gaz ve copla müdahale ederken; 200’e yakın işçi ve sendikacıyı da gözaltına aldı. DİSK Birleşik Metal İş Sendikasında örgütlü işçilerin mücadelesi devam ediyor. (foto: Hasret Gültekin Kozan/ Evrensel)
YEMEK SEPETİ (Bana Bi): İşveren zam yapmadı. Kuryeler, en az 5,500 TL maaş, prim ve yan hak talepleriyle eyleme çıktı. 1 Şubat’ta başlayan eylemler, hala sürüyor.
YURT İÇİ KARGO: İşveren yüzde 17 zam önerdi, diğer yandan da çok sayıda sözleşmeyi feshetti. Buna tepki gösteren kurye çalışanları, 1 Şubat’ta şirketin Pendik’te bulunan bölge müdürlüğü önünde eylem yaptı. Araçlarıyla konvoy yapıp klaksonlar çalarak bölge müdürlüğü önüne giden işçiler, çalışma koşullarının iyileştirilmesi talebiyle binanın önünde toplandı. Eylem, ülkenin çeşitli illerinde hala devam ediyor.
ÇİMSATAŞ: 13 Ocak’ta iş durdurdu. 12 Ocak’ta, Mersin’de bulunan Çimsataş fabrikasındaki metal işçileri, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile yaklaşık 150.000 işçiyi kapsayan üç sendika arasında yapılan satış sözleşmesini kabul etmeyerek üretimi durdurdu. Yaklaşık 700 işçinin iş bırakma eylemi, şirket ile DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş sendikasının işbirliğiyle sona erdirildi ve 13 işçi işten çıkarıldı.
OPPO: Tuzla’da cep telefon markası Oppo ürünlerinin üretimi yapılan fabrikada çalışan yaklaşık 500 işçi, küresel kriz gerekçesiyle işten çıkarıldı. İşten çıkarılan işçiler 7 Ocak’ta fabrika önünde eyleme başlayarak yaşanan işçi kıyımını protesto etti. İşten atılan Oppo işçileri 19 Ocak’ta, üyesi oldukları Türk Metal’in kendilerine sahip çıkmaması sonucu direnişin de sona erdiğini aktardı.
BBC Türkçe: BBC Türkçe ve BBC İzleme Servisi’yle BBC Dünya Servisi Haber Dairesi’nin İstanbul bürosu çalışanları işverenin ücret artışı teklifinin Türkiye’deki enflasyon seviyesinin altında kaldığını belirterek, greve çıktı. Türkiye Gazeteciler Sendikası üyesi çalışanların 15 günlük grevi sonuç getirdi. TGS, imzalanan yeni toplu iş sözleşmesiyle, çalışanların ücretlerinde yıllık yüzde 32 oranında artış, özel sağlık sigortasının aileleri de kapsayacak şekilde genişletilmesi, günlük brüt 60 TL değerinde öğle yemeği desteği ve yıllık brüt 1200 TL karşılığı gözlük yardımı kazanımlarını elde ettiğini açıkladı.
TÜRK METAL: TÜRK-İŞ’e üye en büyük sendika olan Türk Metal, MESS (Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası) ile yaptığı toplu iş sözleşmesinde yaşanan anlaşmazlık sonucu, 24 Aralık’ta grev kararı aldı. MESS’in yüzde 17’lik zam talebine karşı, yılın ilk işçi mitingi 2 Ocak’ta Kocaeli’de yapıldı. 12 Ocak’ta anlaşma sağlandı. Türk Metal Sendikası ile MESS arasında gerçekleşen toplu iş sözleşmesinde anlaşma çıktı ve ilk 6 ay için yüzde 27.44 oranında zam yapıldı.
KAYI İNŞAAT: İnşaat Sen üyesi Kayı İnşaat işçileri,hak ediş bedellerini alamadıkları gerekçesiyle 15 Ocak’ta direnişe geçti. Direniş sürüyor.
MİTSUBA: Kocaeli Gebze’de otomotiv parçası üreten Mitsuba fabrikasında işten atılan arkadaşlarının geri alınması ve sendikal hakları için 11 Ekim’de 130 işçi, kendilerini fabrikaya kapattı. İşçilerin eylemi sonrası 12 Ekim’de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası ile işveren tarafı arasında yapılan görüşmede uzlaşı sağlandı. İşçilerin sendika hakkını tanıyan işveren, Birleşik Metal-İş’in hazırlayacağı taslak sonrası toplu iş sözleşmesi görüşmeleri için masaya oturmayı kabul etti.
CARREFOUR: CarrefourSA Esenyurt depo işçileri Ekim ayında 32 günlük bir direniş gerçekleştirdi. Direnişle, depo içerisinde yoğun yaşanan baskı ve mobbing kaldırıldı. Alınmayan işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri alınmaya başlanmış bozuk çalışma aletleri, transpaletler, RT ve forkliftler tamir ettirildi. Taşeron işçilere verilmeyen kıyafetler verilmeye başlanmış, işçilere verilmeyen mesai yemekleri verilmeye başlandı. Depo içerisindeki kadrolu, taşeron ayrımı ortadan kaldırılmış ve işçilerin komiteleri, sözcüleri yönetim tarafından tanındı. Depo yönetimi ile masaya oturan CarrefourSA depo komitesi maaşlara 750 lira ek zam aldı.
A101: A101 marketlerinde çalışan Mağaza Market-Sen üyesi market işçileri 8 Mart 2021’de eylem yaptı. 12 saat çalışmanın dayatıldığı işçiler, 8 saat çalışma saati ve çalışma şartlarının iyileştirilmesini istedi. Çok sayıda işçinin Kod46 ile işten çıkarıldığı A101’de Haziran ayında da işten çıkarılan işçilerin protestoları devam etti.
ALPİN ÇORAP: İşverinin zam teklifini kabul etmeyen Alpin Çorap işçileri, 1 Şubat’ta iş bıraktı. İşçiler, 2 bin 500- 3 bin TL zammın yanı sıra hiçbir arkadaşlarının işten çıkarılmamasını talep etti. İşçilerin seçtiği temsilcilerin patronla yaptıkları toplantıda işçilerin taleplerinin hepsi kabul edildi. İşçilerin 2 bin 500 TL zam talebi ve iş bırakan hiçbir işçinin işten çıkarılmayacağı 2 Şubat’ta karar altına alındı.
POLİBAK: İzmir Çiğli AOSB’de kurulu Polibak Fabrikası’nın işçileri ek zam talebiyle üretimi durdurdu ve patronla görüştü. İzmir Çiğli AOSB’de bulunan ambalaj fabrikası Polibak’ta ambalaj bölümündeki 80 işçi üretimi durdurdu. 1 Şubat Salı günü sabah 8’de başlayan eylem saat 10’da yönetimle görüşme yapılarak sonlandırıldı. İşçiler yönetime bir hafta süre verdi.
HEPSİJET: Hepsijet çalışanları 27 Ocak’ta Hepsiburada Genel Merkezi önünde toplanarak firmanın yetersiz ücret zammına itiraz etti. Paket başına ücretin 1 liralık zamla 4.75 olmasına itiraz ederek kontak kapatan bazı çalışanlar işten çıkarıldı. Bağkur ücretlerinden yakıt giderlerine kadar bütün masraflarını kendileri karşılayan işçiler, sabit bir ücret ve işten atılan arkadaşlarının geri alınmasını istiyor. (Fotoğraf: Zeynep Kuray)
SCOTTY: Yüzde 22’lik zammı kabul etmeyen Scooty KURYE çalışanları 31 Ocak’ta kontak kapattı. İstanbul Kağıthane’deki Papirüs Plaza’da bulunan Scotty Genel Merkezi önüne çağrı yapan işçiler talepleri, garanti ücretinin 12.500 + KDV’ye çıkarılması, kimsenin işten çıkartılmaması, resmi tatillerde ücretlerden kesinti yapılmaması, yıllık 15 gün ücretli izin verilmesi ve günlük ortalama 50 kilometreyi aşmayacak şekilde rota planlanması…
BEKS ÇORAP: Beks Çorap’da işverinin sefalet zammı dayatmasına işçiler karşı çıktı. 31 Ocak’ta iş çıkışında bir araya gelen işçiler, Çerkezköy Kent Park’ta taleplerini dile getirdi. Toplu sözleşme sürecinin uzlaşmazlıkla sürdüğü BEKS Çorap fabrikasında çalışan, Öz İplik-İş üyesi işçiler sendikalaşmak istiyor.
KIZILAY MADEN SUYU: Kızılay Afyon Maden Suyu fabrikası ile Kızılay içecek Erzincan Fabrikası işçileri, maaş zammı ve özlük haklarında istedikleri iyileştirmenin yapılmadığı gerekçesiyle 2 Şubat’ta greve başladı.
DİVRİĞİ MADEN: Sivasın Divriği ilçesinde bulunan OYAK’a bağlı Ermaden A.Ş’nin taşeronu olan Çiftay Madencilik’te çalışan 600 madenci maaş ve sosyal hakları için 17 Ocak’ta iş bırakma eylemi gerçekleştirdi. 3 gün süren direniş sonucu taleplerin bir kısmı kazanım hanesine yazıldı. Geçen yılın sonunda 2825 TL maaş alan işçilerin, direniş sonucunda en düşük ücreti net 5250 TL, ortalama net ücreti 6200 TL oldu.
UZEL: Uzel Makine işçilerinin direnişi 15 yıldır sürüyor. Nakliyat İş Sendikası öncülüğünde mücadele eden işçiler, 38 aydır direniyor. 517 gündür fabrika önündeki direniş çadırında, mücadele ediyorlar.
TÜVTÜRK: Şanlıurfa Tüvtürk Polçak Taşıt Muayene İstasyonlarında Nakliyat İş’e üye oldukları için işten atılan işçiler, 1170 gündür direniyorlar.
LİLA KAĞIT: selüloz İş Sendikası’na üye oldukları için işten atılan işçiler, güvenceli iş, insan onuruna yaraşır bir yaşam için fabrikanın önünde direnişlerini sürdürüyor. Direnişin 36 . günü…
BELKARPER: Tekirdağ Çorlu’daki Bel Karper Peynir Fabrikası’nda zorlu koşullarda ve düşük ücretle çalışan işçiler, Tekgıda-İş Sendikası öncülüğünde 2021 yılının Şubat ayında önce direniş başlatmış, Mayıs ayında da grev kararı almışlardı. 6 ay süren grevde hedeflerine ulaştılar. Sendika işveren tanındı ve fabrika patronu tarafından toplu sözleşme müzakeresinin kabul edildi.
ÇINARTAŞ: Kömürcüoğlu Çınartaş’ta Nakliyat-İş üyesi olduğu için işine son verilen işçilerin işe iade talebiyle başlattıkları eylem, 629 gününde devam ediyor.
İSTANBUL FİNANS MERKEZİ: İstanbul Finans Merkezi şantiyesinde çalışan işçilerin işten çıkarılması üzerine, çalışanlar 18 Ocak 2022’de direnişe geçtiler. İşten çıkarılan işçiler, Finans Merkezi şantiyesi önünde toplanarak, hakları verilene kadar eylemde olacaklarını duyurdu. İnşaat-İş Sendikası ve Dev Yapı-İş hakları gasp edilen işçiler için, mücadeleye devam ediyor.
TTB: TTB ve tabip odalarının 26 Ocak’ta başlattığı Beyaz Nöbet eylemi, hekimlerin Meclis önünde taleplerini dile getirmeleri ile sona ererken; 8 Şubat’a kadar iktidara düzenleme için süre tanındı. Ekonomik ve özlük hakları ile ilgili düzenleme yapılmaması halinde hekimler ve tüm sağlık emekçileri 8 Şubat’ta bir günlük G(ö)REV uyarı eylemi yapacaklar.
KIRAÇ METAL: Eskişehir Kıraç Metal’de işten atılmaların yaşanması üzerine metal işçileri 3 Şubat’ta direnişe geçti.
SEVİNÇLER SAĞLIK: Antep Sevinçler Sağlık Ürünleri işçileri 4 Şubat günü, işeverenin asgari ücret dayatmasına karşı iş bıraktı. İşçilerin fabrika önünde bekleyişi sürüyor.
KARTAL HALI: Antep’te Kartal Halı işçileri yapılan zammı kabul etmedi. 4 Şubat’ta üretimi durdurdular, fabrikaya girmediler, işçilerin fabrika dışında eylem yaptı. İşverenin bir günlük süre istemesi üzerine, işçiler üretime yeniden döndü.
MELİKE TEKSTİL: Antep’te Melike Tekstil işçileri yüzde 50 zam oranını (5,200 net) kabul etmeyerek, 3 Şubat’ta iş bıraktı. İşçiler en az 6,000 TL net ücret istedi. İşveren, talepleri değerlendirmek için 2 günlük süre istedi. Bunun üzerine işçiler yeniden üretime başladı. Talepleri kabul edilmezse yeniden iş bırakacaklar.
ZAFER TEKSTİL: Antepte Zafer Tekstil’de işçiler yüzde 50’lik zammı kabul etmedi, eyleme başladı. İşverenin süre istemesi üzerine, üretime yeniden döndü.
ŞİMŞEK ÇORAP: Deriteks’te örgütlenen Şimşek Çorap’ta patronun 5 bin 600 TL’den başlayan ücret talebi ikramiye ile 6 bin 500 TL çıktı, teklif kabul edilmedi 7 bin talep eden işçiler, fabrikada işi durdurdu. Direnişin sonucunda işçiler, 6 bin 500 TL ve 3 bin TL ikramiye aldı.
ERDAL ÇORAP: Patronun düşük ücret teklifine karşı sabah vardiyasındaki işçiler, 3 Şubat’ta anlaşma sağlanıncaya kadar üretimi durdurdu.
DİGİTÜRK: beIN Media Group bünyesinde yer alan Digiturk’ün çalışanları, 0 ile yüzde 17 arasında değişen zamlara karşı 1 Şubat’ta direnişe geçti.
BAKIRKÖY BELEDİYESİ: İstanbul’da Bakırköy Belediye yönetiminin yüzde 0 zam dayatmasına karşı 25 Ekim’de başlayan grev, Belediye-İş Sendikası tarafından yüzde 11 zam anlaşmasıyla sona erdi.
MİGROS DEPO İŞÇİLERİ: Esenyurt Migros Depo’da asgari ücret dayatmasına karşı işçiler 3 Şubat’ta iş durdurdu.
UĞUR TEKSTİL: 18 Kasım’da işten atılan işçiler, iki buçuk ay boyunca her hafta eylem yapıldı. İki hafta önce eylem, işverenin geri adım atarak, işçi temsilcileriyle görüşmelere başlaması üzerine ara verildi.
ÖZAK TEKSTİL: Özak Tekstil’de işyeri temsilcileri Kasım’da ücretsiz izne çıkarılması üzerine işçiler eylem yaptı. İşçilereylem nedeniyle işten atılırken, DİSK Tekstil’in sahip çıkmaması üzerine eylem sona erdi ve işten atılan işçiler dava açtı.
ARYILDIZ: Çorlu’da çelik tencere üretimi yapılan Aryıldız’da işçiler ücret zammı ve TİS sürecinin başlaması talepleriyle her gün 1 saat üretimi durduruyor. (Fotoğraf: Evrensel)
HOPA LİMAN: Hopa Liman işçileri, ikramiyelerinin kaldırılması, maaşları netten brüte geçirilmesi ve mesailerinin kesilmesi nedeniyle 4 Şubat’ta iş bıraktı. Liman işletmesi önünde alkış ve ıslıklarla bekleyen liman işçileri işletme müdüründen görüşme talep etti. İşletme müdürü işçilerin görüşme talebini kabul etti. (Fotoğraf eren Dağıstanlı/ evrensel)
MERSİN TARSUS HALİ: Mersin Tarsus Sebze Meyve Hali’nde çalışan yaklaşık 200 kadın işçinin talep ettiği ücretin karşılanmaması üzerine 3 Şubat’ta başlattığı başlattığı iş bırakma eylemi, kadınların kazanımı ile sonuçlandı. Günlük 150 TL ile çalıştırılmak istenen kadınların direnişi sonucu, günlük yevmiyeleri 170 TL olarak belirlendi. (fotoğraf: MA)
