Aralık 2018 – Medya Gözlem Raporu

HÂLÂ GAZETECİYİZ

ARALIK 2018 MEDYA GÖZLEM RAPORU

Merve Diltemiz Mol, Selma Koçak

Giriş:

2018, basın ve ifade özgürlüğü açısından Türkiye’nin giderek gerilediği bir yıl oldu. Yıl boyunca gerek medya çalışanlarına gerek toplumun diğer kesimlerine yönelik baskı ve cezalandırmalar hız kesmeden devam etti. Yaşanan hak ihlalleri, tutuklanan gazeteciler, işsiz bırakılan medya çalışanları, ifade ve basının önüne koyulan engeller artık gazetecilik işini yapılamaz hale getirdi, hâlâ yapmaya çalışanlara da “bedelini” ödetti. 2018 yılında OHAL kaldırıldı ancak gözaltına alınma, hapse atılma, işten çıkarılma, tehdit edilme, dava açılma gibi çok sayıda seçenekle önümüze sunulan bu bedeller, Aralık ayı boyunca da gazetecilerin yakasını bırakmadı. OHAL kâğıt üzerinde kaldırılmış görünse de fiilen devam ettiğini her alanda görüyoruz.

Aralık ayında basın ve ifade özgürlüğü açısından yaşanan en önemli gelişmelerden biri sarı basın kartları konusunda yapılan yönetmelik değişikliği oldu. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yapılan yeni yönetmelik basın kartı verilmesini zorlaştırırken iptal edilmesini kolaylaştırdı. 14 Aralık tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmeliğin “Basın kartının iptal edileceği haller” kısmına “Milli güvenlik ya da kamu düzenine aykırı davranışlarda bulunması veya bu tür davranışları alışkanlık edinmesi”[1] gibi muğlak bir madde eklendi. “Milli güvenlik ve kamu düzenine aykırı davranış”ın ne olduğu tanımla sınırlanmadığı gibi bu; AKP’nin son yıllardaki ifade ve basın özgürlüğüne yönelik tutumu göz önünde bulundurulduğunda keyfi bir uygulama olacağına dair haklı kaygı ve eleştirilere yol açtı. Yeni yönetmelikte ayrıca kartları veren Basın Kartı Komisyonu’nda da değişiklik yapıldı. Daha önce tüm sendikaların temsilcileri komisyonda yer alıyordu ancak yapılan değişiklikle iletişim Başkanlığı’nın seçeceği tek bir sendikanın temsilcisi komisyonda yer alması uygun bulundu.[2] Türkiye Gazeteciler Sendikası konuyla ilgili yaptığı açıklamada bu yönetmelik ile daha önce sekreterlik görevi yürüten İletişim Başkanlığı’nın tüm yetkileri kendi elinde topladığına dikkat çekti. Bu yönetmeliğin, basın kartının artık sadece iktidara yakın gazetecilere verileceğinin ilanı olduğunun altını çizen TGS, İletişim Başkanlığı teşkilatına yönetmeliği iptal etme ve meslek örgütlerinden fikir alarak gazeteciyi ve gazeteciliği koruyan bir yönetmelik çıkartılması çağrısı yaptı.[3]

Aralık ayı içinde çok konuşulan bir diğer konu da FOX TV ana haber bültenini sunan Fatih Portakal ve Recep Tayyip Erdoğan arasında yaşanan gerilim oldu. Fatih Portakal’ın haber bülteninde kullandığı şu ifadeler Erdoğan’ın kendisini hedef göstermesine neden oldu: “Haydi bakalım, barışçıl bir eylem için protesto edelim. Zamları protesto edelim. Doğalgaz zamlarını. Haydi bakalım, yapalım. Yapabilecek miyiz? Kaç kişi çıkacak sokağa, korkudan, endişeden? ‘Dayak yerim’ vesaire. ‘Hakkımı arayacağım; ama ne yaparım? Başım derde girer mi, girmez mi?’ Kaç kişi çıkar Allah aşkına, söyler misiniz? İşte bu şekilde toplumsal muhalefeti, bireysel ve toplumsal muhalefeti baskı altına almaya, yıldırmaya çalışıyorlar. En doğal hak; ama maalesef uygulanamıyor. Fransa olmuş, Türkiye olmuş, çok da fark etmiyor açıkçası.”[4] Bu ifadelerin ardından Erdoğan “Birileri çıkmış, portakal mıdır, mandalina mıdır, narenciye midir? Sokağa çağırıyor. Haddini bil, haddini. Bilmezsen haddini, bu millet patlatır enseni.”[5] ifadeleriyle Fatih Portakal’ı hedef gösterdi ve 28 Aralık’ta Portakal hakkında “suç işlemeye alenen tahrik” suçlamasıyla soruşturma başlatıldı.[6]

CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, 10 Aralık tarihinde “Dünya İnsan Hakları Günü” çerçevesinde “AKP’nin Basın Özgürlüğü Karnesi” başlıklı bir açıklama yaptı. Türkiye’de gazeteciliğin işsizlik, ilan ambargosu, hapis ve tazminat davalarının kıskacında olduğuna dikkat çeken Çakırözer “OHAL altında geçen 16 yıllık AKP iktidarı ve devamındaki tek adam rejimi ile hemen hemen her alanda binlerce hak ve özgürlük ihlali yaşanmıştır. En büyük baskı ve kısıtlama ile karşılaşılan alan, ifade ve basın özgürlüğümüz olmuştur” ifadelerini kullandı.[7]

Ekonomik kriz nedeniyle işten çıkarmalar, küçülmeler ve iflaslar Aralık ayında da devam etti. 17 yıldır ara vermeden yayınlanan Altyazı dergisi, 27 Aralık tarihinde basılı yayına ara verdiğini duyurdu.[8] Derginin Twitter hesabından yapılan açıklamada “On yedi yılı aşkın süredir aralıksız yayımlanan Altyazı, elimizde olmayan sebeplerle Ocak ayında çıkmayacak… En kısa zamanda yeniden buluşmak dileğiyle.” ifadeleri kullanıldı. Yine döviz kurundaki artış, kâğıt krizi ve para cezaları nedeniyle Evrensel gazetesi sayfa sayısını 12’ye düşürdü.[9] 19 Aralık tarihinde elektronik kitapta yüzde 8, elektronik gazete ve dergide yüzde 1 olan KDV oranları da yüzde 18’e çıkarıldı.[10] Dolasıyla ekonomik krizin etkilerinin önümüzdeki dönemde daha fazla hissedileceğini ve bu durumun basın yayın organlarını daha da zora sokacağını söyleyebiliriz.

Basın özgürlüğüne tehdit ve müdahalelerin de devam ettiğini görüyoruz. Aralık ayında da gazeteciler ve medya çalışanları; adli soruşturma, gözaltı, tutuklama ve fiziksel saldırılarla karşı karşıya kaldılar.

Bu raporda Aralık 2018 tarihinde medyaya yönelik uygulanan baskıları ve cezalandırmaları; basın ve ifade özgürlüğü ve hak ihlalleri kapsamında değerlendirmeye ve bir ölçüde anlamlandırmaya yardımcı olacak niceliksel verileri kaydetmek amaçlanıyor.

Aşağıda yer verdiğimiz istatistikler, Aralık ayında yaşanan hak ihlallerini kayıt altına almak için çeşitli -açık- kaynaklardan derlenerek düzenlendi. Önceki raporlarda da yer alan ve OHAL ilanından bu yana gözaltına alınan, yargılanan ve tutuklanan gazetecilerin kaydını tutan veriler Aralık ayı dâhil edilerek güncellendi.

İşten Çıkarma: 130

3 Aralık tarihinde Cumhuriyet gazetesi, köşe yazarlarından Bartu Soral’ın işine son verdi. Soral aynı tarihte Twitter hesabından “Cumhuriyet gazetesi Vakıf Başkanı Alev Coşkun ile yaptığım görüşmede; gazetede yazmamın istenmediğini, yazılara son verildiğini söyledi. Okuyucuları bilgilendirme sorumluluğu ile konuyu paylaşıyorum.” ifadeleriyle işten çıkarıldığını duyurdu.[11]

7 Aralık tarihinde Sözcü gazetesinin eski muhabiri Melis Bayraktar, sözcü.com.tr Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Çetin’in yemek teklifini kabul etmediği için iş yerinde psikolojik tacize uğradığını ve işten atıldığını ifade etti. İşe iade davası ile birlikte taciz konusunda suç duyurusunda bulunduğunu belirten Bayraktar, özel röportajlarının yayınlanmadığını, hakarete maruz kalarak işine son verildiğini anlattı ve hukuk mücadelesinde kadınlardan destek beklediğini belirtti.[12]

4 Aralık tarihinde Demirören Medya Grubu bünyesindeki Vatan’da yazı işleri, ekonomi, magazin, internet servislerinden 80 gazetecinin işine son verildi.[13]

20 Aralık tarihinde Albayrak Medya Grubu bünyesindeki Yeni Şafak’tan sekiz kişi, yenisafak.com.tr ve gzt.com’da görevli 22 kişi işten atıldı.[14]

22 Aralık tarihinde Albayrak Medya Grubu bünyesindeki Yeni Şafak ve TVNET’ten spor ekonomi ve dış haberler birimlerinden Betül Özdemir, Ertuğrul Aydın, Süleyman Hatisaru, Oktay Yıldırım, Abdurrahim Saka, Murat Palavar ve Oktay Mehmet olmak üzere toplam yedi kişinin işine son verildi.[15]

27 Aralık tarihinde Albayrak Medya Grubu bünyesindeki TVNET’in Ankara Haber Müdürü Ahmet Rıfat Albuz işten çıkarıldı.[16] 28 Aralık tarihinde ise Ankara bürosundan ekonomi muhabiri Cahit Saraçoğlu, ulaştırma bakanlığı muhabiri Ahmet Fatih Erturan, emniyet ve yargı muhabiri Haluk Karakaya ile foto muhabiri Tarık Bakıcı ve bir güvenlik görevlisinin işlerine son verildi.[17]

28 Aralık tarihinde Doğuş Medya Grubu bünyesindeki Star TV’de programlar müdürlüğü görevini yürüten Esin Demirkol Daşkaya’nın işine son verildi.[18]

29 Aralık tarihinde Bursa’da yayın yapan yerel radyo kanallarından Olay FM, ekonomik kriz nedeniyle üç radyo programcısını işten çıkardı. Radyo programcılarından Filiz Karatepe, sosyal medya hesabından “Bir buçuk yıldır program yaptığım, (…) Olay FM bünyesindeki görevim son buldu. Ekonomik kriz, koşullar ve medyanın küçülme kararı alması sebebiyle üç arkadaşımla birlikte iş akdimiz feshedildi” ifadelerini paylaştı.[19]

30 Aralık tarihinde DHA Ankara Temsilcisi Ümit Kozan bir açıklama yaparak görevinden ayrıldığını duyurdu. Açıklamasında 29 yıldır emek verdiği kurumda çok değerli deneyimler edindiğini ve çok değerli insanlarla tanıştığını vurgulayan Kozan, “Bu veda, tabii ki çok severek yaptığım mesleğime değil, sadece DHA’ya… Bambaşka platformlarda yeniden birlikte olmayı diliyorum” ifadelerini kullandı.[20]

OHAL İlanından bu yana toplam işten çıkarmalar: 3399

Gözaltına Alınan Gazeteci Sayısı: 2

Gazeteci Oktay Candemir 17 Aralık 2018 tarihinde ifade vermek için gittiği Van Emniyet Müdürlüğü’nde hakkında “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret” iddiasıyla şikâyet olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı ve aynı gün savcılık talimatıyla serbest bırakıldı.[21]

Yeni Yaşam gazetesi çalışanı Tuba Bulut 22 Aralık 2018 tarihinde İstanbul’da evine yapılan baskın sonrasında gözaltına alındı.[22]

Erkek:1

Kadın: 1

OHAL İlanından Bu Yana Toplam Gözaltına Alınan Gazeteci Sayısı: 518

Hakkında Adli İşlem Yapılan Gazeteci Sayısı

Soruşturma Açılan Gazeteci Sayısı: 9

5 Aralık tarihinde Gazeteci Ahmet Sever hakkında, ‘İçimde Kalmasın / Tanıklığımdır’ başlıklı kitabında kullandığı ifadeler nedeniyle ‘cumhurbaşkanına hakaret’ten dava açıldı.[23]

10 Aralık tarihinde Sözcü gazetesinin yazarlarından Emin Çölaşan ve Necati Doğru ile gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Metin Yılmaz’ın da aralarında bulunduğu beş kişi hakkında “FETÖ’ye üye olmamakla birlikte örgüte yardım etmek” suçlamasıyla dava açıldı.[24]

13 Aralık tarihinde Evrensel muhabiri Cansu Pişkin hakkında 5 Nisan 2018’de yayımlanan “Boğaziçililere Özel Savcı” başlıklı haberi nedeniyle “terörle mücadelede görev almış kişileri hedef gösterme” suçlamasıyla dava açıldı.[25]

21 Aralık tarihinde Cumhuriyet gazetesi muhabiri Seyhan Avşar hakkında yaptığı haber nedeniyle soruşturma başlatıldı.[26]

28 Aralık 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden, Cumhuriyet gazetesi yazarı Mine Kırıkkanat hakkında, Halk TV’de yayınlanan “Halk Arenası” programındaki sözleri nedeniyle, “halkın bir kesimini aşağılamak” iddiasıyla soruşturma başlatıldığı öğrenildi.[27]

Hâkim Karşısına Çıkan Gazeteci Sayısı: 57

Hapis veya Para Cezası Alan Gazeteci Sayısı: 12

KHK ile kapatılan Özgür Gündem gazetesine destek için “Nöbetçi Genel Yayın Yönetmeliği” kampanyasına katıldıkları gerekçesiyle Ayşe Düzkan, Hüseyin Aykol, Mehmet Ali Çelebi, Hüseyin Bektaş ve Ragıp Duran hakkında verilen hapis cezaları 30 Kasım 2018 tarihinde onandı.[28]

Gazeteci Adnan Bilen hakkında açılan davanın karar duruşması 11 Aralık 2018 tarihinde görüldü. Mahkeme Adnan Bilen’i ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan 1 yıl 10 ay hapis cezası ile cezalandırdı ve hükmün açıklanmasını geri bıraktı.[29]

Gazeteci Ece Sevim Öztürk hakkında 15 Temmuz darbe girişimi ile ilgili yaptığı haberler gerekçe gösterilerek açılan davanın karar duruşması 11 Aralık 2018 tarihinde görüldü. Savunmaların ardından mahkeme Ece Sevim Öztürk’ü ‘örgüte bilerek yardım etme’ suçundan 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasıyla cezalandırdı ve hükümle birlikte Ece Sevim Öztürk’ün tahliyesine karar verdi.[30]

KHK ile kapatılan Özgürlükçü Demokrasi gazetesinin tutuklu bulunan Yazı İşleri Müdürü İshak Yasul hakkında açılan davanın karar duruşması 14 Aralık 2018 tarihinde görüldü. İshak Yasul duruşmaya tutulduğu cezaevinden SEGBİS aracılığıyla katıldı. Mahkeme ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan İshak Yasul’u 1 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası ile cezalandırdı.[31]

16 Aralık 2018 tarihinde kaleme aldığı “AKP’nin Suriye Savaşı” başlıklı kitabın kapağını sosyal medyada paylaştığı gerekçesiyle Sendika.org sitesi yazarı Hamide Yiğit’e Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesi uyarınca 7 ay 15 gün hapis cezası verildi.[32]

Fatih Portakal’ın sunduğu FOX TV Ana Haber bültenine 3 kez program durdurma cezası verildi. Kurul ayrıca FOX TV’ye Kasım ayı reklam gelirlerinin yüzde 3’ü oranında para cezasına hükmetti.[33]

21 Aralık tarihinde gazeteci Murat Güreş’e “polise hakaret ettiği” gerekçesiyle 1 yıl, 2 ay, 17 gün hapis cezası verildi.[34]

Cumhuriyet yazarı Işıl Özgentürk’e “Halkın Bir Kesiminin Benimsediği Dini Değerleri Alenen Aşağılama” suçlamasıyla yargılandığı davada 5 ay hapis cezası verildi ve ceza ertelendi.[35]

Tahliye: 4

5 Aralık tarihinde 8 ay önce tutuklanan gazeteci Mehmet Dursun, yargılandığı davanın ilk duruşmasında tahliye edildi.[36]

Gazeteci Ece Sevim Öztürk 11 Aralık 2018 tarihinde tahliye edildi.[37]

Yurt’un eski sorumlu yazı işleri müdürü ve RED Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Hakan Gülseven hakkında kesinleşmiş para cezası nedeniyle tutuklandıktan bir gün sonra cezayı ödemesi üzerine tahliye edildi. Gülseven, üç ayrı davadan hakkında toplam 30.500 liralık adli para cezası olduğu için 19 Aralık’ta gözaltına alınmış ve ertesi gün İstanbul Maltepe Cezaevi’ne gönderilmişti. Bunun üzerine Yurt gazetesinin imtiyaz sahibi Durdu Özbolat, gazeteci Gülseven adına para cezasını ödedi.[38]

25 Aralık tarihinde Türkiye’de tutuklu bulunan Avusturyalı gazeteci Max Zirngast yurt dışı çıkış yasağı konularak tahliye edildi.[39]

Tutuklama: 3

5 Aralık tarihinde Diyarbakır’da hakkında “örgüt üyeliği” iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında İstanbul’da gözaltına alınan gazeteci Rojhat Doğru, SEGBİS’le bağlandığı Diyarbakır 5. Sulh Ceza Hâkimliği’nce tutuklandı.[40]

8 Aralık tarihinde KTÜ İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü öğrencisi Berivan Bila, “Gazetecilik bölümü ders 1: Gazetecilik Suç Değildir” başlıklı yazısı gerekçe gösterilerek “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten tutuklandı.[41]

22 Aralık 2018 tarihinde gözaltına alınan Yeni Yaşam gazetesi çalışanı Tuğba Bulut, 25 Aralık 2018 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklandı.[42]

OHAL İlanından Bu Yana Toplam Tutuklu Gazeteci Sayısı: 213

Fiziksel Şiddet, Tehdit ve Saldırı Girişimine Uğrayan Gazeteciler:

5 Aralık tarihinde yerel gazete sahibi Osman Güneykaya, saldırıya uğradı ve darp edildi.[43]

Yine 5 Aralık’ta tutuklu havalimanı işçilerinin ilk duruşmasını takip etmek isteyen basın mensupları içeri alınmadı.[44]

5 Aralık tarihinde Marmara Haber gazetesi sahibi Osman Güneykaya’nın Tekirdağ Marmara Ereğlisi Belediye Başkanı İbrahim Uyan, tarafından dövdürüldüğü iddia edildi. Uyan’ın belediye meclis toplantısında bir ayı aşkın süredir kendisini yönelik eleştirel haberler yapıldığı için Marmara Haber gazetesini eline alarak hedef gösterdiği bildirildi.[45] Tekirdağ Büyükşehir Gazeteciler Derneği de yazılı açıklamayla darp olayını kınadı. Açıklamada, “Saldırıyı Güneykaya’nın şahsına değil, tüm basın camiasına hatta Tekirdağ halkına yapılmış bir saldırı olarak görüyoruz. Saldırıyı gerçekleştirenlerin ve amaçlarının bir an önce aydınlatılmasını istiyoruz” ifadeleri kullanıldı.[46]

FOX TV kanalının haber sunucusu Fatih Portakal’ı protesto etmek için Osmanlı Ocakları’na üye bir grup 24 Aralık 2018 tarihinde, İstanbul’un Zeytinburnu ilçesinde bulunan FOX TV binası önünde bir eylem yaptı. Eylemde konuşan Osmanlı Ocakları Kurucu Genel Başkanı Kadir Canpolat, “Ülkemizi her fırsatta karıştıranlar bilmelidirler ki evinde en az yüzde 52 dişlerini sıkarak bekleyenler var” dedi.[47]

26 Aralık tarihinde Milliyet Genel Yayın Yönetmeni Mete Belovacıklı’nın, Milliyet’in İstanbul’daki merkez binasında gazetecileri eskiden Vatan’ın bulunduğu kata indirerek, düşen tirajlar nedeniyle uyardığı iddia edildi. Belovacıklı’nın, Vatan kapatılmadan önce 80 gazetecinin çalıştığı boş katı göstererek tirajların düşmesinin engellenmesini istediği öne sürüldü.[48]

27 Aralık 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır 1 No’lu T Tipi Cezaevi’nde, bu konuda bir mahkeme kararı olmamasına rağmen, Yeni Yaşam gazetesinin Cezaevi Eğitim Kurulu’nun 17 Aralık 2018 tarihli kararına dayanarak mahpuslara verilmediği öğrenildi. “Kurum güvenliğini tehlikeye düşüren veya müstehcen haber, yazı, fotoğraf ve yorumları kapsadığı kanaatinin oluştuğu ve kuruma kabul edilecek yayınlarda aranılacak nitelikleri taşımadığı anlaşıldığından, hükümlü ve tutuklulara söz konusu gazetenin alınmamasına…” karar verildiği belirtildi.[49]

Erişim Engelleri: 40

4 Aralık tarihinde Bianet’te 12 yıl önce yapılan “Sıcak ilişkiler değil, taciz” başlıklı habere erişim engeli getirilmesine ilişkin mahkeme kararı için Anayasa Mahkemesi tarafından “basın özgürlüğünün ihlali” değerlendirmesi yapıldı.[50] Ancak Hürriyet Gazetesi Okur temsilcisi Faruk Bildirici’nin her hafta köşe yazılarında yer verdiği “Haftanın Engellenenleri”[51] bölümündeki verilere göre Aralık ayı içerisinde Sulh Ceza Hâkimlikleri en az 40 habere erişim engeli getirdi. Bildirici, 17 Aralık 2018 tarihindeki “Engellemeler ve sansür” başlıklı yazısında “Ne ‘unutulma hakkı’ konusunda Anayasa Mahkemesi’nin getirdiği kriterlere dikkat ediliyor, ne de ‘kişilik haklarının ihlali’nde somut kriterler uygulanıyor. Bu haliyle erişim engelleme kararları, sansür işlevi görüyor.” ifadelerini kulandı ve uzmanlık mahkemeleri kurulmadığı, basın ve ifade özgürlüğünü geliştirecek içtihatlar çıkarılmadığı sürece bu durumun değişmeyeceğinin altını çizdi.[52]

Gazete ve Haber Ajanslarına Yönelik Baskılar

2 Aralık tarihinde Cumhuriyet yazarı Bartu Soral, Cumhuriyet Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya’nın “Osman Kavala olayı” başlıklı yazısını sansürlediğini duyurdu.“ Soral, iş adamı Osman Kavala ve HDP’nin eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’la ilgili kaleme aldığı yazının tamamını “Maskeleri inince terbiyesizleşen Sorosçuların, hakaretlerini yayınlayan genel yayın yönetmeni, bugünkü yazımı kesmiş. Hakaret serbest. Antiemperyalist olmak yasak. Düşünce zenginliği adı altında her türlü terbiyesizliği yapanların gerçek yüzü budur. Demokrat sansürcü…” ifadeleriyle Facebook hesabından paylaştı.[53]

3 Aralık tarihinde kayyum atanan Gün Matbaacılık sahibi Kasım Zengin’in de aralarında bulunduğu 21 matbaa çalışanın yargılandığı davanın ikinci duruşması görüldü.[54]

3 Aralık tarihinde Musa Çitil’le ilgili bir haberi sosyal medyada paylaştığı gerekçesiyle hakkında dava açılan gazetecilerden Yeni Yaşam’ın Genel Yayın Yönetmeni Çağdaş Kaplan, ifade verdi.[55]

5 Aralık tarihinde Etkin Haber Ajansı editörü Semiha Şahin ve muhabiri Pınar Gayıp’ın aralarında bulunduğu dört kişinin tutuklu yargılandığı davanın ikinci duruşması görüldü.[56]

5 Aralık’ta sendika.org’un internet sitesi BTK kararı ile 62’nci kez erişime engellendi.[57]

Nisan ayında Van’da tutuklanan gazeteci Mehmet Dursun, hakkında haber kaynakları ile yaptığı telefon görüşmeleri gerekçe gösterilerek “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın ilk duruşmasında hâkim karşısına çıktı.[58]

KHK ile kapatılan Özgürlükçü Demokrasi gazetesinin Hicran Ürün, Reyhan Hacıoğlu, Mehmet Ali Çelebi, İshak Yasul ve İhsan Yaşar olmak üzere 5’i tutuklu 14 çalışanı hakkında açılan davanın görülmesine 6 Aralık 2018 tarihinde devam edildi. Mahkeme, 5 kişinin tutukluluk hallerinin devamına karar vererek duruşmayı 21 Şubat 2019 tarihine erteledi.[59]

Gazeteci Kibriye Evren hakkında açılan davanın görülmesine 6 Aralık 2018 tarihinde başlandı. Mahkeme, Kibriye Evren’in tutukluluk halinin devamına ve gizli tanıklar “Ezhel”, “Firar” ve “Cesur Yürek”in bir sonraki duruşmada hazır edilmeleri için müzekkere yazılmasına karar verdi ve duruşmayı 10 Ocak 2019 tarihine erteledi.[60]

Evrensel gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat hakkında ‘kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini alenen ifşa etme’ iddiasıyla açılan davanın görülmesine 6 Aralık 2018 tarihinde devam edildi. İddianamede Fatih Polat’ın 22 Şubat 2010 tarihinde gazetede dönemin TBMM Anayasa Komisyon Başkanı Burhan Kuzu’ya ait olduğu iddia edilen ses kayıtlarının haberleştirildiği gerekçesiyle cezalandırılması isteniyor.[61]

Gazeteci İdris Yılmaz hakkında açılan davanın görülmesine 7 Aralık 2018 tarihinde başlandı. İdris Yılmaz duruşmaya SEGBİS aracılığıyla katıldı. Mahkeme İdris Yılmaz’ın tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı 3 Ocak 2019 tarihine erteledi.[62]

Aralarında Sözcü gazetesi yazarları Emin Çölaşan, Necati Doğru ile yayın yönetmeni Metin Yılmaz’ın da olduğu 5 kişi hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Suçları Soruşturma Bürosu tarafından hazırlanan iddianame, 10 Aralık 2018 tarihinde kabul edildi. İddianamede 5 kişinin ‘örgüte bilerek yardım etme’ suçundan 7 yıl 6 aydan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması istendi. Basında yer alan haberlerden aralarında yine Sözcü gazetesinin yazarları Uğur Dündar ile Saygı Öztürk’ün de aralarında olduğu 5 kişi ile ilgili olarak ise takipsizlik kararı verdiği öğrenildi.[63] Sözcü gazetesine yönelik sindirme operasyonuna CHP İstanbul eski Milletvekili Barış Yarkadaş tepki gösterdi. Halk TV’de katıldığı programda gazeteyle dayanışmak için her gün 2 adet Sözcü alma çağrısı yaptı ve “Sözcü’yle dayanışmak; halkın sesine sahip çıkmaktır. Sözcü yalnız değildir. Mesele, yerel seçimlere giderken başta Sözcü olmak üzere muhalif tüm gazete ve gazetecilere gözdağı vermek. Çünkü siz Türkiye’de Emin Çölaşan ve Necati Doğru’yu FETÖ torbasına sokabiliyorsanız o zaman herkesi bu torbanın içine rahatlıkla yerleştirebilirsiniz” ifadelerini kullandı.[64]

11 Aralık tarihinde, Sözcü yazarı Çiğdem Toker’in Cumhuriyet’te yazdığı “Tasarruf arıyorsanız metro ihalelerine bakın” başlıklı haberi nedeniyle yargılandığı davayı 4 Nisan 2019’a erteledi.[65]

Jinnews Haber Müdürü Safiye Alağaş hakkında açılan davanın görülmesine 11 Aralık 2018 tarihinde devam edildi. Mahkeme savunmaların ardından duruşmayı Şubat 2019 tarihine erteledi.[66]

Mezopotamya Ajansı Hakkâri muhabiri Hamza Gündüz hakkında sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek açılan davanın karar duruşması 18 Aralık 2018 tarihinde görüldü. Mahkeme Hamza Gündüz’ü ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan 1 yıl 8 ay hapis cezası ile cezalandırdı ve cezayı erteledi.[67]

19 Aralık 2018 tarihinde, CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel tarafından, iptal edilen sarı basın kartı sayısına dair verilen yazılı soru önergesini yanıtlayan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 1 Ocak 2016 ile 19 Kasım 2018 tarihleri arasında 1954 sarı basın kartının iptal edildiğini söyledi.[68]

20 Aralık 2018 tarihinde Almanya’da yayın yapan Die Welt gazetesinin Türkiye muhabiri Deniz Yücel hakkında ‘örgüt propagandası yapma’ ve ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme’ iddialarıyla açılan davanın görülmesine devam edildi. İddianamede Deniz Yücel’in ‘terör örgütü propagandası yapma’, ‘halkın bir kesimini diğer bir kesimine yönelik olarak kin ve düşmanlığa alenen tahrik etme’ suçlarından 4 yıldan 18 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması isteniyor. Mahkeme, duruşmayı 11 Nisan 2019 tarihine erteledi.[69]

KHK ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinin Genel Yayın Yönetmenleri Hüseyin Aykol ve Zana Kaya, gazetenin Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya ve Hatip Dicle hakkında, Özgür Gündem gazetesinde çıkmış yazılar gerekçe gösterilerek açılan davanın görülmesine 20 Aralık 2018 tarihinde devam edildi. Mahkeme duruşmayı 21 Şubat 2019 tarihine erteledi.[70]

Cumhuriyet gazetesi muhabiri Hakan Dirik hakkında Suriye’deki cihatçı gruplara sarin gazı yapımında kullanılan kimyasal madde sevkiyatı yapıldığına ilişkin iddiaları haberleştirdiği gerekçesiyle açılan davanın görülmesine 20 Aralık 2018 tarihinde devam edildi. Savunmaların ardından mahkeme duruşmayı Mart 2019 tarihine erteledi.[71]

Evrensel gazetesi yazarı Kamil Tekin Sürek hakkında “Faşist Diktatörlük” başlıklı bir yazısında ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret ettiği’ iddiasıyla açılan davanın karar duruşması 20 Aralık 2018 tarihinde görüldü. Mahkeme Kamil Tekin Sürek’in beraatına karar verdi.[72]

Cumhuriyet gazetesi muhabirleri Alican Uludağ ve Duygu Güvenç hakkında ABD vatandaşı Rahip Andrew Brunson’a verilen ev hapsi cezasıyla ilgili olarak yapılan haberler nedeniyle ‘Türkiye Cumhuriyeti devletini ve devletin kurum ve organlarını aşağıladıkları‘ iddiasıyla açılan davanın görülmesine 20 Aralık 2019 tarihine başlandı. Savunmaların ardından mahkeme duruşmayı 4 Nisan 2019 tarihine erteledi.[73]

21 Aralık 2018, tutuklu gazeteci Ferhat Parlak’ın kardeşi Serhat Parlak, “Silvan Belediyesi’ndeki Usulsüzlüğü Ortaya Çıkaran Gazeteci Ferhat Parlak 10 Nisan 2018 Tarihinden Bu Yana Mahkemeye Çıkartılmadı” yazılı afişi asması sonucu ‘halkı galeyana getirme’ ve ‘örgüt propagandası yapma’ gerekçeleriyle, gözaltına alındı ve aynı gün içinde 260 TL para cezası verilerek serbest bırakıldı.[74]

Avusturyalı gazeteci Max Zirngast ile Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP) üyeleri Mithatcan Türetken ve Hatice Göz hakkında hazırlanan iddianame 24 Aralık 2018 tarihinde kabul edildi. Mahkeme ayrıca 3 kişinin de yurt dışı yasağı şartıyla serbest bırakılmasına ve davanın ilk duruşmasının 11 Nisan 2019 tarihinde görülmesine karar verdi.[75]

Mezopotamya Ajansı muhabiri Yasin Kobulan hakkında, sosyal medya paylaşımlarında ‘zincirleme şekilde örgüt propagandası yaptığı’ iddiasıyla açılan davanın görülmesine 26 Aralık 2018 tarihinde başlandı. Savunmaların ardından mahkeme duruşmayı 8 Mart 2019 tarihine erteledi.[76]

Gazeteci Nazlı Ilıcak hakkında sosyal medya paylaşımında ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret ettiği’ iddiasıyla açılan davanın karar duruşması 26 Aralık 2018 tarihinde görüldü. Mahkeme Nazlı Ilıcak’ı 1 yıl 2 ay hapis cezası ile cezalandırdı.[77]

Gazeteci Nuri Akman ile birlikte İnönü Üniversitesi öğrencisi 25 kişi hakkında açılan davanın görülmesine 27 Aralık 2018 tarihinde devam edildi. Mahkeme duruşmayı 7 Mart 2019 tarihine erteledi.[78]

Evrensel gazetesi muhabiri Kemal Özer hakkında açılan davanın görülmesine 28 Aralık 2018 tarihinde devam edildi. Mahkeme, Kemal Özer’in tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı 21 Ocak 2019 tarihine erteledi. Kemal Özer ‘örgüt üyeliği’ iddiası ile 4 Eylül 2017 tarihinde tutuklanmıştı.[79]

29 Aralık tarihinde Doğuş Medya Grubu’nun, Türkiye’nin ilk video müzik kanalı olan Kral TV’yi kapatma kararı aldığı iddia edildi.[80]

Raporda Yararlanılan Kaynaklar

- 2018 Basın Raporu: “En az 114 gözaltı, 48 tutuklama, 120 hapis cezası” http://gazetekarinca.com/2018/12/2018-basin-raporu-en-az-114-gozalti-48-tutuklama-120-hapis-cezasi/

- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Kasım 2018 İfade ve Basın Özgürlüğü İhlalleri Raporu. http://www.gazetecilercemiyeti.org.tr/wp-content/uploads/2015/12/OiB_aral%C4%B1k_2018-rapor1.pdf