Vahdet Mesut Ayan ve N. Ceren Salmanoğlu Erol
Raporda Yararlanılan Kaynaklar:
Gazeteciler Cemiyeti Haziran 2018 Raporu. (2018 Temmuz 13). 15 Temmuz 2018 tarihinde http://www.gazetecilercemiyeti.org.tr/gazeteciler-cemiyeti-haziran-2018-raporu-aciklandi/ adresinden erişildi.
Ünal, Hasan Özhan. (2018, Temmuz 2). Gazeteciler Haziran’da tehdit, saldırı ve davaların hedefindeydi. Gazete Karınca. 10 Temmuz 2018 Tarihinde http://gazetekarinca.com/2018/07/gazeteciler-haziranda-tehdit-saldiri-ve-davalarin-hedefindeydi/ adresinden erişildi.
Yarkadaş, Barış. (2018 Temmuz 1). Basına Yönelik Hak İhlalleri Haziran Ayı Basın Raporu. 15 Temmuz 2018 tarihinde http://www.barisyarkadas.com/haberler/gazeteciler-karanlik-bir-donemden-geciyor/ adresinden erişildi.
Giriş
Haziran 2018’e dair oluşturulan medya gözlem raporu, 2018 yılının altıncı ayında Türkiye medyasının ve çalışanlarının karşılaştığı baskıyı ortaya koymayı amaçlamaktadır. 15 Temmuz 2016’da gerçekleştirilen başarısız darbe girişiminin ve ardından AKP iktidarı tarafından 20 Temmuz 2016’da ilan edilen Olağanüstü Hal’in (OHAL), Türkiye toplumu ve medyası üzerindeki yıkıcı etkisi bu satırların yazıldığı esnada (Temmuz 2018) hâlâ devam etmektedir. OHAL ile birlikte Türkiye siyaseti, ekonomisi, akademisi gibi toplumun tüm parçalarında yaşanan değişim ve dönüşümden medya da nasibini almıştır. Haziran 2018’in Türkiye için bir başka önemli gündemi, 24 Haziran 2018 tarihinde gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimleri olmuştur. Bu seçimle beraber Türkiye, parlamenter sisteme veda ederken, yürütme yetkilerinin tek elde toplandığı, yasama ve denetleme görevinin TBMM’nin elinde alındığı, kuvvetler ayrılığının fiilen son bulduğu Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçmiştir. Bu durum OHAL ile Türkiye toplumu ve medya üzerinde kurulan baskının yeni dönemde de devam edeceğini göstermesi bakımından önemlidir.
Seçim sürecinde kamuoyunda sıkça gündeme gelen konu ise medyanın seçimlerde aldığı pozisyondur. Cumhurbaşkanı adaylarının medyada görünürlüğünün eşitsiz olması hem adayların, hem de kamuoyunun tepkisini çekmiştir. Örneğin cumhurbaşkanı adaylarından Muharrem İnce ve Meral Akşener TRT’nin yanlı yayınlarına tepki göstererek TRT’deki seçim konuşmalarına katılmamışlardır. 2016’dan bu yana tutuklu bulunan Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş ise TRT seçim konuşmasını cezaevinden yapmıştır. OHAL sürecinin ve medya sermayesinin el değiştirdiği 2016-2018 yılları hem medya kuruluşları için, hem de medya çalışanları için zorlu geçen bir süreci temsil etmektedir. Mevcut rapor bu sürecin Haziran 2018 dönemini kapsamaktadır. Rapor, Gazete Karınca, CHP Medya Komisyonunun hazırladığı “Basına Yönelik Hak İhlalleri” ve Gazeteciler Cemiyeti’nin Özgürlük için Basın (ÖiB) programı kapsamında hazırladığı Haziran 2018 dönem raporlarından karşılaştırmalı olarak elde edilen veriler ışığında hazırlanmıştır.
İşten Çıkarmalar: 3
OHAL’den bu yana toplam işten çıkarmalar (Haziran 2018): 3078
Gözaltına alınan gazeteci sayısı
Erkek: 2
Kadın: 1
OHAL’den bu yana toplam gözaltına alınan gazeteci sayısı: 402
Hakkında adli işlem yapılan gazeteci sayısı
Dava açılan Gazeteci Sayısı: 9
Soruşturma Açılan Gazeteci Sayısı: 4
Hâkim Karşısına Çıkan Gazeteci Sayısı: 3
Hapis veya Para Cezası Alan Gazeteci Sayısı: 3
Tahliye: 3
Fiziksel şiddet, tehdit ve saldırı girişimine uğrayan gazeteci sayısı: 8
-
- Alaattin Çakıcı, hükümlü olarak bulunduğu cezaevinden ‘sevenlerine’ Karar gazetesi sahibi Mehmet Aydınve gazetenin yazarları olan İbrahim Kiras, Hakan Albayrak, Etyen Mahçupyan, Akif Beki, Gürbüz Özaltınlı’nın yanı sıra gazetenin eski yazarı Ali Bayramoğlu’na saldırılması talimatı verdi.[1] (29 Haziran)
-
- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba, kendisine “Korumalarınızın silah çektiği iddiası var” sorusu yönelten muhabire tokat attı. Gazeteci, Fakıbaba’nın korumaları tarafından da sözlü ve fiziksel şiddete maruz kaldı.[2]
Tutuklama: 4
OHAL’den bu yana toplam tutuklu gazeteci sayısı: 199
Erişim Engelleri [3]:
-
- 7 Haziran 2018: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, personelinin Sözcü Gazetesi’nin internet adresine erişimine yasak getirdi.
-
- 18 Haziran 2018: Evrensel Gazetesi Yazarı Erol Aral’ın 3 yıl önce yayınlanan bir köşe yazısına mahkeme kararıyla internette erişim yasağı getirildi.
-
- 19 Haziran 2018: İstanbul 9. Sulh Ceza Hâkimliği, Muharrem İnce’nin konuşması üzerine Sevim Tanürek cinayeti ile ilgili haberlere, Ahmet Burak Erdoğan’ın talebi üzerine erişim engeli getirdi.
[1] http://gazetekarinca.com/2018/07/gazeteciler-haziranda-tehdit-saldiri-ve-davalarin-hedefindeydi/
[2] http://www.barisyarkadas.com/haberler/gazeteciler-karanlik-bir-donemden-geciyor/
[3] http://www.barisyarkadas.com/haberler/gazeteciler-karanlik-bir-donemden-geciyor/
