“Eylül 2022’de önlenebilir kadın cinayetlerinden 21 kadını kaybettik. 12’si ayrıldığı/boşandığı/ayrılmak istediği için; 3’ü polise/savcıya defalarca şikayet etmesine, uzaklaştırma kararları aldırmasına rağmen; 4’ü barışmaya/konuşmaya/çocukları görmeye silahla gelen erkekler tarafından; tümü kadın oldukları için en yakınındaki erkekler tarafından, egemenliğini sürdürebilmek için öldürüldü” bilgisi verilen açıklama, #KadınCinayetleriÖnlenebilir etiketi ile duyuruldu. İşte o öldürülen kadınlar:
33 yaşındaydı. Adana’da iki çocuğuyla yaşıyordu. Ayrıldığı halde tehditlerine devam ettiği için dört gün önce şikayet edip uzaklaştırma kararı aldırdığı erkek, 1 Eylül 2022’de Şermin’i evinin bahçesinde taşla öldürdü. Şermin’i, ayrıldığı erkek, şikayetlerinin, uzaklaştırma kararlarının gereğini yapmayan sorumluların suç ortaklığıyla öldürdü.
40 yaşındaydı. Bursa İnegöl Devlet Hastanesi’nde temizlik işçisiydi. Üç çocuğu vardı. İki yıl önce boşanmasına rağmen peşini bırakmayan eski koca 2 Eylül 2022’de bir dolmuş durağında başından vurdu. Fadime’yi, evliliği kadınlara bir ömür musallat olmak sanan erkek-lik öldürdü.
33 yaşındaydı. Üç çocuğu vardı. Urfa’da fiziksel şiddetin yanı sıra engelli maaşına el koyarak ekonomik şiddet de uygulayan kocadan ayrılmak istiyor, çocuklarıyla tehdit edildiği için ayrılamıyordu. Koca Arzu’yu, 4 Eylül 2022’de Fırat kenarına götürerek öldürdü. Arzu’yu, yıllarca gördüğü şiddeti sadece izleyenlerin, kan kusup “kızılcık şerbeti içtim” demesini bekleyenlerin beslediği erkek egemenliği öldürdü.
33 yaşındaydı.Bartın’da iki çocuğuyla yaşıyordu. Kendisine yönelik cinsel saldırı, yaralama, tehdit gibi suçlardan cezaevinde bulunan kocadan boşanmaya çalışıyordu. Erkek 9 Eylül 2022’de Arzu’yu sokak ortasında, çocuklarının gözü önünde öldürdü. Arzu, tekrar saldırma riskine rağmen erkeği salıverip, Arzu’yu korumak için kılını kıpırdatmayanların taşlarını döşediği bir sokağın ortasında öldürüldü.
34 yaşındaydı. Boşanma davası açtığı koca ile ayrı yaşıyor, Mersin’de bir hastanede laborant olarak çalışıyordu. Erkek, 9 Eylül 2022’de, oğullarının doğum gününde eve çağırdığı Dilek’i henüz arabadan inerken öldürdü. Dilek’i, boşanmadan hayatına son vermek için pusu kuran erkek-lik öldürdü.
25 yaşındaydı. Adana’da erkek arkadaşıyla yaşıyordu. Bir çocuğu vardı. Erkek, 12 Eylül 2022’de “komşularından kıskanıp” Ezgi’ye demir çubukla saldırdı. Gece çığlıklarını duyan komşular eve ertesi gün girdi ve Ezgi’yi kanlar içinde buldu. Hastanede kurtarılamayan Ezgi’yi kendi paranoyaları ile beslenen erkek şiddeti öldürdü.
30 yaşındaydı. Erzincan’da şiddet gördüğü, boşanmak istediği, daha önce uzaklaştırma kararı aldırmasına rağmen hayatında olmaya devam eden koca ve iki küçük çocuğuyla yaşıyordu. Koca 12 Eylül 2022’de Handan’ı 20 kez bıçaklayarak öldürdü. Cinayet mahallini, daha önce kendisini yaralayan kocayı salıveren, bir aylık uzaklaştırma kararını uzat(a)madığı için neredeyse Handan’ı suçlayan açıklamalar yapan sorumlular hazırladı.
46 yaşındaydı. Rize’de yaşıyordu. Evliydi. Koca 13 Eylül 2022’de Yeliz’i ve ilişkisi olduğunu iddia ettiği kuzenini vurarak öldürdü. Yeliz’i medyanın başlığa çıkardığı “yasak aşk” değil, evlilik cüzdanını tapu senedi sanan erkek-lik öldürdü.
41 yaşındaydı. Estonya’dan Antalya’ya tatile gelmişti. Koca 13 Eylül 2022’de otel odasında saldırdı. Hastaneye kaldırılan Jelena kurtarılamadı. Jelena’yı dünyanın her yerinde kadınlara hayatı zehir eden toksik erkek-lik öldürdü.
34 yaşındaydı. Evliydi, iki çocuğu vardı. Mardin’de yaşıyordu. Evliliği boyunca şiddete maruz kaldığı için defalarca ayrılmış, uzaklaştırma kararı aldırmış, her seferinde erkeğin ailesinin “bir daha olmayacak” vaatleriyle eve dönmüştü. Fakat bir yandan da kadın sığınağı aramak, boşanma davası açmak için her fırsatta şehir merkezine gidiyordu. Koca 16 Eylül 2022’de Pakistan’ı çocuklarının gözü önünde öldürdü. Cinayet mahallini sığınak açmayan, kadınları korumayan, erkekleri engellemeyen devlet hazırladı.
Vildan 23, kız kardeşi Zehra 18 yaşındaydı. Vildan’ın evli olduğu erkek 17 Eylül 2022’de ikisini de bıçaklayarak öldürdü. Ardından Vildan ve Fatma Zehra’nın cansız bedenlerinin fotoğrafını sosyal medyada paylaşarak “namus” klişeleri sıraladı. Vildan ve Fatma Zehra’yı erkek egemen klişeler yanında, ceza indirimleriyle teşvik edilen erkek şiddeti öldürdü.
20 yaşındaydı. Kırşehir’de dört ay önce evlenmiş, kısa süre sonra boşanmak üzere ayrı eve çıkmıştı. Erkek 18 Eylül 2022’de barışma bahanesiyle Hatice’nin yaşadığı eve belinde tabancası ile geldi. Barışma teklifini kabul etmeyince Hatice’yi vurdu. Hatice’yi üzerinde egemenlik kuramadığı kadınlara yaşam hakkı tanımayan erkek-lik öldürdü.
Dilek Giresun’da bir yıl önce evlendiği erkeği terk etmiş, boşanma davası açmıştı. Eve dönmesi için tehdit eden erkek, 23 Eylül 2022’de Dilek ile “konuşmaya” belinde silahıyla geldi. Dilek’le birlikte kız kardeşi Ayşe ve erkek kardeşiyle evli Damla’ya da ateş etti. Dilek, Ayşe ve Damla’yı, medyanın yazdığı gibi boşanma davasına “kızan” koca değil, sistematik erkek şiddeti öldürdü.
41 yaşındaydı. Gaziantep’te yaşıyordu. 1 yıl önce evlenmişti. 23 Eylül 2022 sabahı “başka biriyle telefonda konuştuğu için” tartışma çıkaran erkek, mutfaktaki doğrama tahtasıyla Zeliha’nın başına vurdu. Zeliha’yı, kadınları “bir anlık öfkeyle öldürebilen” ama “yorduğu için” polislerden özür dileyen kırılgan erkek-lik öldürdü.
30’lu yaşlarındaydı. Şırnak’ta bir Anadolu Lisesi’nde İngilizce öğretmeniydi. Üç ay önce evlendiği polis memuru kocadan ilk günden itibaren fiziksel ve ekonomik şiddet görüyordu. Koca, 24 Eylül 2022 akşamı aynı şiddeti yaşayan Berna’yı evden çıkmaya çalışırken öldürdü. Berna’yı erkek şiddetinden korumaya “gücü yetmeyen yetkililer, ailesinin Cizre’ye girişini, meslektaşlarının onunla vedalaşmasını engelleyerek güç gösterdi.
45 yaşındaydı. Samsun’da yaşıyordu. Evliydi, dört çocuğu vardı. Koca 25 Eylül 2022’de Havva’yı başından vurarak öldürdü. Üç ay önce başka bir akrabasını vuran erkek anında tahliye edilmeseydi Havva bugün hayatta olacaktı. Havva’yı engellenmeyen erkek şiddeti göz göre göre öldürdü.
25 yaşındaydı. Mersin’de yaşıyordu. Evliydi, bir çocuğu vardı. 28 Eylül 2022’de evinde bıçaklanmış halde ağır yaralı olarak bulundu, hastanede öldü. Gözaltına alınan koca, Nur Efşan’ın “kendi kendini bıçakladığını” söyledi! Cüretini eşitsizlikten, cezasızlıktan, erkeklik indirimlerinden, kayırılmaktan alan erkek-lik Nur Efşan’ı öldürdü.
25 yaşındaydı. Niğde’de yaşıyordu. Bir çocuğu vardı. Evliydi, 10 gün önce boşanmakta anlaşmışlardı. Koca 30 Eylül 2022’de defalarca bıçaklayarak Kiraz’ı öldürdü. Eşitsizlik ile, ailenin kutsanması ile beslenen “Ya benimsin ya kara toprağın” zihniyeti Kiraz’ı öldürdü.
Bilebildiğimiz 21 kadın, önlenebilir erkek şiddeti ile son bulan 21 farklı yaşam… Erkeklere ‘hayır’ demiş, herkes gibi kendi kararlarını vermiş, şiddetsiz yaşamak istemişlerdi. Hayatları hakkındaki kararları erkekler vermesin diye mücadele etmişlerdi. Mücadeleleri, mücadelemiz sürecek…
Kaybettiğimiz kadınların yarım kalan mücadelesini sürdürmek, erkek şiddetinin ve suç ortaklarının aramızdan aldığı kadınların hatırasını yaşatmak için, kadın cinayetlerine isyanımızla…
